Uprawnienia beneficjentów ESOP jako współwłaścicieli spółki

Uprawnienia beneficjentów ESOP mogą być zabezpieczone poprzez różne klauzule umowne, w tym zakazy i ograniczenia zbywania opcji lub praw udziałowych, jak też drag along i tag along. Na czym polegają?

Decydując się na wdrożenie w spółce ESOP-u (z ang. – Employee Stock Option Plan), czyli programu opcyjnego, który umożliwia pracownikom i współpracownikom spółki zostanie jej współwłaścicielami, przedsiębiorcy powinni zabezpieczyć interesy swoje oraz przedsiębiorstwa wprowadzając do regulacji programu opcyjnego odpowiednie klauzule umowne, takie jak zakazy i ograniczenia zbywania opcji lub praw udziałowych, czy też uprawnienia drag along i tag along.

Zakaz zbywania opcji

W regulacji ESOP może znaleźć się klauzula zakazująca lub ograniczająca beneficjentom ESOP możliwość zbywanie lub obciążanie opcji lub praw udziałowych. Celem wprowadzenia do umowy takich postanowień jest ochrona interesów spółki i pozostałych jej współwłaścicieli w związku ze zmianami w strukturze własnościowej spółki. Przynosi to jednak także dodatkowe korzyści. Po pierwsze, może to wpłynąć na większą lojalność beneficjenta ESOP i zatrzymanie ich w swoich szeregach przez dłuższy czas. Po drugie, jest to również skuteczna ochrona przez spekulacją – transakcjami i zmianami w strukturze własnościowej, które w dłuższej perspektywie mogą wpłynąć negatywnie na prowadzony biznes. Po trzecie, tego typu postanowienie w umowie przystąpienia do ESOP-u zapewnia spójność celów biznesowych beneficjentów ESOP biorących udział w programie z celami pozostałych przedsiębiorstwa.

Objęcie prawem drag along

W umowach przystąpienia do programu mogą znaleźć się również klauzule „przeciągnij za sobą”, czyli prawo drag along. Polegają one na przyznaniu uprawnień konkretnemu większościowym udziałowcom do zmuszenia mniejszościowych udziałowców do zbycia posiadanych przez nich udziałów w związku ze sprzedażą swoich udziałów w spółce, na tych samych warunkach i na rzecz tego samego podmiotu. Warto pamiętać, że zastosowanie prawa drag along może być ograniczone do przypadków, gdy żaden z udziałowców nie skorzysta z prawa pierwszeństwa.

Zaletą wprowadzenia do regulaminu ESOP lub umowy uczestnictwa w ESOP zawieranej z jego beneficjentami klauzuli drag along jest ułatwienie i przyspieszenie ewentualnych transakcji zbycia spółki – potencjalny nabywca ani większościowy wspólnik lub akcjonariusz nie muszą wówczas negocjować warunków z pozostałymi wspólnikami. Poza tym, brak negocjacji skutecznie zapobiega generowaniu sporów i konfliktów w strukturze własnościowej. Kolejną korzyścią drag along jest zabezpieczenie interesów wszystkich udziałowców. Wbrew pozorom zabezpiecza ona interes wszystkich właścicieli praw udziałowych spółki. Dlaczego? Ponieważ zobowiązani są sprzedać swoje udziały na warunkach nie gorszych od akcjonariusza lub wspólnika większościowego.

Tag along

W ramach regulacji związanych z wprowadzeniem ESOP może pojawić się także klauzula tag along, czyli „zabierz ze sobą”, która stanowi zabezpieczenie interesów mniejszościowych akcjonariuszy lub wspólników. Opiera się ona na przyznaniu im prawa do sprzedaży posiadanych przez nich akcji lub udziałów w spółce na tych samych warunkach, co większościowy udziałowiec w wypadku, gdy ten dokonywałby takiego zbycia.

Zaletą tag along jest przede wszystkim ochrona interesów beneficjentów ESOP będących mniejszościowymi akcjonariuszami lub wspólnikami poprzez zapewnienie im równych szans w transakcjach sprzedaży udziałów i podziału premii kontrolnej. Korzyścią takiej klauzuli jest również unikanie konfliktów wewnątrz spółki i większa stabilność biznesowa.

Jakub Kozioł Managing Partner

jakub.koziol@theheart.legal

(+48) 600 818 015